Xơ gan là một bệnh lý nghiêm trọng về gan. Điều đáng lo ngại là tỉ lệ xơ gan ở Việt Nam trong thời gian gần đây đang có dấu hiệu tăng lên.
Gan có vai trò quan trọng đối với sức khỏe, nhưng khi mắc phải bệnh lý khiến chức năng của gan suy yếu. Xơ gan là bệnh lý về gan, là giai đoạn muộn của xơ hóa ở gan. Khi tổn thương gan ngày càng tiến triển khiến các mô sẹo được hình thành ngày càng nhiều. Điều này khiến gan hoạt động không bình thường. Những tổn thương do xơ gan thường không thể hồi phục, nhưng nếu bệnh được chẩn đoán sớm và điều trị nguyên nhân có thể ngăn ngừa gan tổn thương nặng hơn.
Bệnh xơ gan diễn biến âm thầm, biểu hiện khác nhau tùy theo giai đoạn. Giai đoạn đầu, bệnh thường không có biểu hiện gì hoặc biểu hiện ít nghiêm trọng nên dễ bị người bệnh bỏ qua. Ở giai đoạn muộn, các biểu hiện trầm trọng hơn khiến người bệnh cảm thấy đau đớn, khó chịu nên mới quyết định đến các cơ sở y tế để khám bệnh, lúc này bệnh đã nghiêm trọng và việc điều trị cũng trở nên khó khăn hơn nhiều. Vì vậy, mọi người không nên coi nhẹ các biểu hiện bất thường của cơ thể, dù là những biểu hiện nhỏ nhất, vì rất có thể đó là những biểu hiện của bệnh xơ gan.
Có thể kể ra những biểu hiện thường gặp của bệnh xơ gan theo từng giai đoạn của bệnh như sau:
Giai đoạn đầu (xơ gan còn bù)
Ở giai đoạn này, các biểu hiện của bệnh xơ gan thường không rõ hoặc rất nhẹ với các biểu hiện điển hình như:
– Ăn uống kém: Người bệnh cảm thấy ăn không ngon miệng, chán ăn, tình trạng này kéo dài dẫn tới việc sút cân, cơ thể gầy đi nhanh chóng.
– Rối loạn tiêu hóa nhẹ: rối loạn đại tiện, phân lúc khô lúc nát.
– Đau: Người bệnh thấy hơi đau tức vùng hạ sườn phải, đau tức vùng bụng hoặc trướng bụng, buồn nôn; trên da có thể xuất hiện những sao vi mạch ở cổ hoặc mặt.
– Ngứa: Là triệu chứng khá phổ biến, ngứa chủ yếu ở chân tay và lưng.
– Cơ thể mệt mỏi: Người bệnh cảm thấy mệt mỏi, uể oải trong thời gian dài mà không rõ nguyên nhân gì.
Trong một số trường hợp, bệnh nhân không thấy cơ thể có biểu hiện gì bất thường cho đến khi có các triệu chứng nặng hơn mới đi khám, khi đó bệnh đã chuyển sang giai đoạn nặng hơn là xơ gan mất bù.
Giai đoạn nặng (xơ gan mất bù)
Ở giai đoạn này, các tế bào gan đã bị tổn thương nghiêm trọng, gan hầu như không còn thực hiện được các chức năng của mình và suy yếu nhanh chóng, người bệnh sẽ thấy các biểu hiện của bệnh xơ gan rõ ràng và nặng hơn như:
– Đau hạ sườn phải: những cơ đau có thể xuất hiện thành nhiều lần trong ngày, mức độ đau dữ dội hơn và thường không kéo dài.
– Vàng da, vàng mắt: Bệnh nhân có thể thấy làn da của mình sẫm màu hơn hoặc da, mắt, móng tay chuyển sang màu vàng.
– Sưng chân (phù) và bụng (cổ trướng): Lúc này gan bị tổn thương gan nặng nề, cơ thể người bệnh bắt đầu giữ muối và nước. Ban đầu, các muối và nước dư thừa tích tụ chủ yếu ở bàn chân và mắt cá chân dẫn tới phù nề ở những vị trí này, lâu dần các chất lỏng cũng có thể thu thập ở bụng gây ra cổ chướng.
– C.hảy m.áu: Tình trạng c.hảy m.áu dưới da và niêm mạc cũng có thể xảy ra như là c.hảy m.áu chân răng, c.hảy m.áu cam.
Sự thật ngỡ ngàng về “bí kíp” uống hoài không say
Để đối phó với những buổi tiệc tùng liên tục trong những ngày Tết, “cánh mày râu” thường truyền miệng nhau một số “bí quyết” để uống nhiều mà không say như uống dầu ăn, uống aspirin hoặc paracetamol trước khi uống rượu. Giới chuyên gia cho rằng đây là quan niệm sai lầm.
Những ngày tết khiến nhiều người trong chúng ta quên đi việc phải duy trì chế độ ăn uống, nghỉ ngơi, tập luyện lành mạnh. Thêm vào đó, việc ăn uống không theo giờ giấc, ăn những thực phẩm chứa nhiều chất béo, nhiều đường, ít xơ, uống rượu bia nhiều nên gây nhiều vấn đề về gan.
Theo ThS BS Võ Ngọc Quốc Minh, Khoa Nội tiêu hóa Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM, việc uống nhiều rượu bia, ăn những thức ăn khó tiêu, nhiều dầu mỡ trong dịp Tết khiến gan phải làm việc nhiều hơn so với bình thường, trong đó rượu bia là yếu tố nguy hiểm nhất dễ gây ra tổn thương gan và thường dẫn đến viêm gan. Đặc biệt, đối với những người bệnh đã có sẵn xơ gan, viêm gan thì việc uống rượu bia nhiều sẽ khiến bệnh trở nên trầm trọng hơn.
Vui mà vẫn đảm bảo an toàn cho sức khỏe trong dịp Tết
Để đối phó với những buổi tiệc tùng liên tục trong những ngày Tết, “cánh mày râu” thường truyền miệng nhau một số “bí kíp” để uống nhiều mà không say như uống dầu ăn, uống aspirin hoặc paracetamol trước khi uống rượu.
Với ” bí kíp” trên, ThS BS. Võ Ngọc Quốc Minh nói đó hoàn toàn là những quan niệm sai lầm, không những làm hại sức khỏe mà còn không hề có tác dụng chống say rượu bia. Paracetamol là một loại thuốc có độc tính trên gan, do đó nếu trước khi uống rượu bia mà uống thêm Paracetamol thì sẽ làm cho gan dễ tổn thương và ngộ độc hơn.
Aspirin dù không gây tổn thương trực tiếp đến gan nhưng có thể làm trầm trọng hơn tình trạng loét dạ dày tá tràng, thậm chí là gây ra xuất huyết dạ dày tá tràng.Bên cạnh đó,việc uống dầu ăn cũng không có tác dụng làm tăng tửu lượng, ngược lại còn gây ra tình trạng khó tiêu và rối loạn tiêu hóa.
Dầu ăn làm thức ăn di chuyển xuống ruột chậm lại và nằm ở dạ dày, dẫn đến ngộ nhận rằng người uống không say. Tuy nhiên, khi tất cả lượng thức ăn này đi xuống ruột thì một lượng lớn rượu bia sẽ được hấp thu, sẽ dẫn đến say rượu ngay, thậm chí có thể gây ra ngộ độc rượu.
ThS BS. Võ Ngọc Quốc Minh cũng cho biết tửu lượng của từng người cao thấp khác nhau tùy theo cơ địa. Thế nên, để đảm bảo sức khỏe, mỗi người nên theo dõi và ước lượng lượng cồn uống vào trong ngày. Một đơn vị cồn được tính tương đương với một chai bia, một ly rượu vang hoặc một ly rượu mạnh nhỏ. Nam giới chỉ nên uống dưới hai đơn vị, tương đương với hai chai bia hoặc hai ly rượu vang mỗi ngày. Đối với nữ giới chỉ nên uống một đơn vị mỗi ngày. Nếu một người uống trên 14 đơn vị cồn trong một tuần thì được xem là uống nhiều.
Để có một dịp Tết vui vầy và khỏe mạnh, BS Quốc Minh cũng khuyến cáo khi uống rượu bia không nên uống lúc bụng đói. Các quý ông nên uống nhiều nước vì rượu bia sẽ làm mất nước. Quan trọng nhất là phải uống rượu bia chừng mực, phù hợp với tửu lượng từng người. Đây là những giải pháp giúp các quý ông tránh bị say trong các cuộc vui mà vẫn đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
